กระทรวงมหาดไทยได้อนุมัติให้จัดตั้งวิทยาลัยป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยเพื่อให้เป็นหน่วยงานหลักในการพัฒนาบุคคลากรที่รับผิดชอบด้านการบริหารจัดการภัยพิบัติของประเทศ เมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2547 และได้เริ่มดำเนินงานตั้งแต่วันที่ 15 ธันวาคม 2547 เป็นต้นมา

ต่อมาในปี พ.ศ. 2548 ได้มีการจัดตั้งวิทยาเขต ในสังกัดวิทยาลัยป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยใน 6 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่ พิษณุโลก สงขลา ภูเก็ต ปราจีนบุรี และขอนแก่น เพื่อเป็นศูนย์กลางในการดำเนินการฝึกอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการบริการจัดการสาธารณภัยไปสู่กลุ่มเป้าหมายซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และประชาชน

ตามประกาศกฏกระทรวงแบ่งส่วนราชการ ปภ. พ.ศ.2557 เมื่อวันที่ 29 ธันวาคม 2557 ได้มีการจัดตั้งสถาบันพัฒนาบุคลากรด้านการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย และวิทยาเขต เพิ่มขึ้นอีก 2 แห่ง ได้แต่ วิทยาเขตปทุมธานีและวิทยาเขตประจวบขีรีขันธ์ ( สถาบันกู้ภัยทางทะเล )